Samodzielność i obowiązki dziecka -co i kiedy?

Czy 3 latek może robić pranie? Kiedy młody człowiek może samodzielnie zrobić obiad dla rodziny? W jakim wieku dziecko może po sobie umyć wannę?

Temat samodzielności dzieci, o co możemy a co co powinniśmy je prosić wraca jak bumerang wraz z przechodzeniem kolejnych fal i nowych koncepcji pedagogicznych. Rodzice gubią się, czy skoro rodzicielstwo bliskości i NVC to czy dziecko może mieć obowiązki?

Nie wiem czy obowiązki, na pewno umiejętności i odpowiedzialności, ponieważ one kształtują poczucie samodzielności, sprawstwa, poczucia panowania nad swoim życiem. Zaczyna się od zmywania, a skończyć może na prowadzeniu wielkiej firmy.

Łatwiej będzie też w procesie usamodzielniania młodego człowieka, nastolatka, młodego dorosłego, jeśli wyrośnie w środowisku w którym naturalnie wykonuje się pewnie czynności a prowadzenie domu jest wspólnym zadaniem.

Budując samodzielność warto pamiętać o prawidłowości: najpierw obserwacja zadania wykonywanego przez specjalistę 🙂 np. mamę lub tatę 🙂 -> patrzę jak dorosły kosi trawę. Następnie asystowanie: dorosły kosi, ja noszę kosz i pilnuje kabla od kosiarki. Kolejnym krokiem jest powierzenie zadania: gdy będziesz gotowa/gotowy, czy możesz skosić trawę we wtorek? Potem: obowiązek -> czy możesz kosić trawę raz w miesiącu w pierwszy wtorek? Dopiero na końcu powierzenie odpowiedzialności: zadbany trawnik to Twój temat w naszym domu. Czy chciałabyś/chciałbyś zaplanować to razem? Czego potrzeba? Jaka jest Twoja wizja?

Błędem jest przeskakiwanie kolejności tych kroków i startowanie ze zbyt wysokiego pułapu. Najczęściej słyszę to w odniesieniu do zwierząt: „Kupimy rybki, ale Ty się będziesz nimi opiekowała”. Takie stawianie sprawy przed młodym człowiekiem jest obciążające, nie fair i prawdopodobnie skazane na niepowodzenie.

Ciekawą inspiracją jest system domowy dużej rodziny, opracowany i opisany przez Marię Sulewską (blog & sklep Plany Mamy). Wymyślona w jej rodzinie funkcja „pomocnika” przy posiłkach ma wiele zalet i z pewnością naturalnie wspiera kształtowanie się samodzielności dzieci.

Zacznijmy więc od krótkiej listy podstawowych czynności, zadań i tego, od kiedy możemy ich od dzieci „wymagać”.

Jeśli chcielibyście pobrać całą listę w .pdf: zachęcam.:

Obowiązki domowe 3-latka:

– szczotkowanie zębów (przy odrobinie pomocy)

– odkładanie brudnej bielizny do kosza

– wkładanie ubrań do pralki (pod kontrolą rodziców)

– przyniesienie posiłków na stół (pod kontrolą rodziców: niech to będzie sałatka)

– wycieranie swojej miseczki do sucha

– zbieranie swoich zabawek do koszyka/pudełka

– ubieranie się i przygotowanie ubrania na rano, do przedszkola

Obowiązki domowe 4/5-latka:

– ścieranie kurzu

– nakrywanie do stołu/sprzątanie ze stołu

– odkładanie brudnych ubrań do kosza

– rozwieszanie prania

– sprzątanie swoich zabawek w pokoju

– opróżnianie zmywarki (pod kontrolą rodziców)

Obowiązki domowe 6-latka:

– mycie włosów (pod kontrolą rodziców)

– układanie ubrań w szafie

– wkładanie szklanych naczyń do zmywarki

– pisanie kartek świątecznych, bilecików

– segregowanie śmieci

– ścielenie łóżka

– przynoszenie listów ze skrzynki

– pomoc przy zakupach (może nieść lekkie torby z kilkoma przedmiotami, przynosić produkty z półek w sklepie)

Obowiązki domowe 7/8/9-latka:

– opłukanie po sobie umywalki i wanny

– samodzielne umycie włosów

– zrobienie sobie kanapki

– sprzątnie podłogi i powycieranie kurzu w salonie

– nakrywanie do stołu/zebranie naczyń ze stołu

– posprzątanie swojego pokoju, pościelenie łóżka

– przygotowanie śniadania

– grabienie liści

– rozpakowanie zakupów

– przygotowanie brudnych rzeczy do prania

– pomoc w przygotowaniu wspólnego posiłku

– samodzielne przygotowanie ubrania i plecaka na następny dzień

Obowiązki domowe – 10/12-latek może:

– zrobić zakupy z listą

– skosić trawę

– odkurzyć

– podać posiłek i sprzątnąć po nim

– umyć okna

– ugotować prosty posiłek

– umyć podłogę mopem

– obsługiwać pralkę i zmywarkę (pod nadzorem dorosłego

– pomoc młodszemu rodzeństwu w prostych czynnościach higienicznych